Regelmatig nemen scholen contact op met een schaakclub, de KNSB of de regionale bond om schaaklessen te organiseren op school. In dat geval is het zaak om een goede (gediplomeerde!) schaakleraar aan te bevelen, zodat het schaken een vast onderdeel van het schoolaanbod kan worden.
In de meeste gevallen zal het contact op een alternatieve wijze ontstaan. Denk dan aan:
- Ouders die graag willen dat er geschaakt wordt op school
- De schaakclub wil schoolschaak organiseren
- Een schaakleraar wil schaakles gaan geven en biedt zijn diensten aan
- Een leerkracht wil – al dan niet onder schooltijd – schaakles geven op zijn school
- Schakertjes van een club willen ook op hun school schaken
- Schaken voor de slimmere kinderen (“plusklas”)
- De medezeggenschapsraad of ouderraad ziet in schaken een aanvulling op het programma
- De overblijfgroep of de naschoolse opvang wil schaken na school of in de pauze
- De gemeente subsidieert lessen van clubs op scholen en stimuleert de clubs om mee te doen
In al deze gevallen is het idee ontstaan, de volgende stap zal dan door een van de betrokkenen gemaakt moeten worden om het schaken daadwerkelijk op die school van de grond te krijgen. Hier ligt een kans voor de schaakclubs, leerkrachten of de individuele schaakleraar.
SCHOOLKEUZE
Als je als schaakclub of als schaakleraar actief op scholen wilt worden kan je natuurlijk alle scholen aanschrijven of contacten, maar je kan ook selectief te werk gaan. Van welke school verwacht je dat (a) de school positief ten opzichte van schaken staat? (b) er interesse bij de kinderen is? (c) heb je een ‘ingang’? (d) de kans groot is dat het financieel van de grond kan komen? Ook het soort onderwijs of de ligging (nabij de schaakclub?) kan een rol spelen in de keuze welke school je benadert. Informatie inwinnen (bij ouders of leerkracht) kan al veel informatie geven over de mogelijkheden op de plaatselijke scholen. Waarom op een lastige school beginnen als er keus is?
AFSPRAKEN MET SCHOLEN
Zorg dat je met een concreet plan (zie artikel ‘Organisatie schoolschaak’) komt bij de school, zodat je niet afhankelijk bent van de gedachten van de schoolleiding. Veel scholen hebben zo hun eigen gedachten over schaaklessen die in veel gevallen niet stroken met de praktijk: wat is de status van jouw schaaklessen? Sommige scholen zien het schaken als een veredelde kinderopvang, denken dat het belangrijker is om in te delen naar leeftijd (in plaats van schaakniveau) en denken dat de schaakgroepen even groot kunnen zijn als de gewone klassen. Tijdens het maken van afspraken met school zal je snel genoeg merken hoe de school ten opzichte van jouw plannen en ideeën staat. Jouw expertise en ervaring moeten wel op waarde geschat worden! Als je het persoonlijk lastig vindt om zo’n gesprek te voeren, neem dan iemand mee die vaardiger is in dit soort gesprekken: ervaren schaakleraar, bestuurslid club, vertegenwoordiger schaakbond of mondige ouder.
Als de school weinig tijd en moeite in het schaken wil steken, dan kan je natuurlijk aanbieden het zelf te organiseren. Dat is misschien wat extra moeite, maar dan heb je wel de touwtjes zelf in handen, terwijl de school zonder grote inspanning (alleen de ruimte beschikbaar stellen) een extra aanbod heeft. Zet wel alle afspraken duidelijk op papier of mail! Bij de wisseling van schoolleiding of leerkrachten – die het misschien anders willen – heb je dan iets om op terug te vallen.
Wil de school(-leiding) een opzet die niet aansluit bij jouw plan of heb je een negatief beeld gekregen van de school, schroom dan niet, maar probeer het dan bij een andere school. Scholen genoeg!
VOORDELEN SCHOOL
De school kan schaken vanwege vele redenen aantrekkelijk vinden:
- Extra aanbod in reguliere activiteiten
- Aanvulling op naschoolse opvang of overblijf
- Tekort aan leraren noopt tot ‘nuttige invulling’ schooltijd
- Status (‘image’) school stijgt bij goede prestaties schoolteam
- Verhoogt het concentratievermogen van de kinderen
- Volgens diverse onderzoeken leren ‘schakertjes’ beter
- Bevordert de sociale omgang
- Leert de kinderen omgaan met competitieve elementen (winnen-verliezen)
VOORDELEN SCHAAKCLUB
De club kan door schoolschaak zorgen dat er meer kinderen in aanraking komen met schaken. Niet alleen wordt schaken op deze manier populair bij de deelnemers en hun directe omgeving: familie, vriendjes, etc. Een logisch gevolg is dat er enkele scholieren lid van de schaakclub worden. Dit percentage verschilt nogal in het land, maar een actieve band tussen school en club is immer aan te bevelen. Ook kan de schaakleraar van school een rol spelen op de club: eventueel wil hij ook op de schaakclub les geven. Tenslotte kan een club soms – door goed contact met de school – gebruik maken van de school voor haar clubavond en/of toernooien.
SAMENWERKING SCHOOL EN SCHAAKCLUB
Er kan op vele manieren een samenwerking tussen school en schaakclub zijn:
- club biedt leraar aan en/of betaalt die gedeeltelijk
- school biedt ruimte aan en/of financiert het materiaal
- school biedt ondersteuning van een leerkracht aan
- schaakleraar van de school wil ook iets voor de schaakclub doen
- club schenkt de school (oud) schaakmateriaal
- schaakleraar op school stuurt de kinderen (‘toppers’) door naar de club
- club organiseert toernooien die open staan voor schoolschakers
- club en school organiseren samen het plaatselijke scholenkampioenschap
- club geeft jaarlijks een simultaan op school
- club geeft promotiemateriaal aan school (folder, clubblad, affiche)
- schoolschakers mogen gratis (b.v. een maand) meedraaien op de club
- club mag schoolgebouw gebruiken (huren) voor de clubavond
- school mag materiaal club gebruiken (als die in de school gevestigd is)
- team schoolschakers doet als clubteam mee aan de regionale competitie
Eddy Sibbing, mei 2018